HMB – dobry antykatabolik?

Każdy trening w mniejszym lub większym stopniu uszkadza włókna mięśniowe i narusza wewnątrzustrojową homeostazę organizmu. Głównym objawem tych mikrouszkodzeń jest ból, który nasila się w drugim lub trzecim dniu po treningu i może się utrzymywać nawet przez 10 dni, czyli do momentu całkowitej regeneracji. Właściwe odżywianie oraz suplementacja wpływają na szybszą regenerację organizmu. Jeśli są ukierunkowane nie tylko na zapewnienie odpowiednich warunków dla reakcji anabolicznych, ale także na przeciwdziałanie reakcjom katabolicznym, pomagają osiągnąć wyższy stopień wytrenowania. Jednym z suplementów, który skutecznie zapobiega niekorzystnym aspektom treningu siłowego oraz umożliwia szybszą regenerację jest beta-hydroksy-beta-metylomaślan, czyli HMB. HMB należy do zaawansowanych produktów proteolizy i w organizmie powstaje w efekcie katabolizmu białek, a szczególnie z leucyny. Chemicznie jest to krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy. Jedną z najważniejszych funkcji tej substancji jest ograniczenie procesu rozpadu białka, które może zachodzić nie tylko podczas wysiłku fizycznego, ale także podczas stresu i głodówki. Ponadto, HMB nasila procesy anaboliczne i z tego też względu może przyczynić się do zwiększenia siły i masy mięśniowej. Przyjmuje się, iż mechanizm działania HMB polega na hamowaniu działania proteolitycznych enzymów. HMB bierze także udział w regulowaniu wydzielania hormonów takich jak: hormon wzrostu, testosteron, kortyzol i insulina. Są to hormony, które mają ogromny wpływ na zachodzące w organizmie reakcje syntezy (anabolizmu) oraz rozkładu (katabolizmu). Ponadto HMB stymuluje organizm do czerpania energii z zapasów tłuszczowych, tym samym wpływając na redukcję tkanki tłuszczowej i szybszą regenerację mięśni. Badania pokazują, że suplementacja HMB przynosi najlepsze wyniki u osób jeszcze niewytrenowanych, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z treningiem siłowym. Wtedy to organizm nie jest przyzwyczajony do wysiłku, treningi są bardziej męczące, a proces rozpadu białek jest najbardziej nasilony. W tym wypadku zastosowanie suplementacji HMB może spowolnić bardzo wzmożony proces rozpadu, a korzyści można już zauważyć w pierwszych tygodniach przyjmowania odżywki. Warto tutaj zaobserwować także inny pozytywny aspekt. Mniej procesów katabolicznych oznacza mniejszy ból mięśni po wysiłku, a więc młodzi sportowcy nie zniechęcają się do dalszych treningów. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku osób wytrenowanych. Tutaj badania nie są już tak optymistyczne, ponieważ wykazano, że suplementacja HMB nie przynosi znacznych korzyści. Jedno z badań zostało przeprowadzone na grupie futbolistów (35 osób). Przez 4 tygodnie część z nich stosowała suplementację HMB, natomiast pozostali przyjmowali placebo. Każdy zawodnik ćwiczył przez 20 godzin tygodniowo. Nie udowodniono pozytywnego wpływ HMB na siłę mięśni oraz na skład ciała. W innym badaniu, trwającym 28 dni, 40 zawodników zostało podzielonych na 3 grupy. Pierwsza przyjmowała placebo, druga 3 g HMB/dzień, a trzecia 6 g HMB/dzień. Tutaj również nie uzyskano satysfakcjonujących wyników. Badanie pokazało, że HMB (niezależnie w jakiej dawce) nie redukuje katabolizmu i niekorzystnych efektów potreningowych. Badaniom poddano także różne rodzaje kapsułek HMB. Ponownie zawodnicy zostali podzieleni na 3 grupy. Pierwsza z nich przyjmowała placebo, natomiast 2 pozostałe tą samą dawkę HMB. Z tą różnicą jednak, że część sportowców otrzymywała standardowe kapsułki HMB, a druga część o przedłużonym wchłanianiu. Również i tutaj nie zanotowano pozytywnego wpływu HMB na siłę mięśni i skład ciała zawodników. Nie miało też znaczenia, jaki rodzaj kapsułek zawodnicy przyjmowali. Oczywiście nie wszystkie badania przeprowadzone na osobach wytrenowanych dały negatywny wynik. Np. wykazano przyrost siły i masy mięśniowej u kulturystów stosujących przez 3 tygodnie suplementację HMB w porównaniu do zawodników, którzy tej suplementacji się nie poddali. Także badania na zwierzętach, którym podawano HMB dają pozytywne wyniki, co pozwala podejrzewać (aczkolwiek nie stwierdzić), że również u człowieka suplementacja taka może przynieść korzyści. Wokół HMB toczy się wiele dyskusji bowiem z substancją tą wiąże się duże nadzieje. Nie tylko sportowcy upatrują w niej spore szanse na poprawę siły mięśniowej i na zminimalizowanie reakcji katabolizmu mięśni, ale także naukowcy. Niestety nie wszystkie badania potwierdzają skuteczność suplementacji. Osoby, które decydują się na stosowanie HMB, muszą więc liczyć się z tym, iż może ona nie przynieść oczekiwanych efektów.