Poznaj swój organizm (kończyna górna)

Kończyny górne stanowią części ciała człowieka rozpoczynające się stawem ramiennym (głową kości ramiennej) a kończące się paliczkiem dalszym trzeciego palca. Na drodze ewolucji człowiek z istoty poruszającej się na czterech kończynach przekształcił się w istotę dwunożną. Wraz ze zmianą sposobu poruszania się modyfikacji uległy również zadania, które pełnią kończyny górne. Obecnie kończyny górne człowieka zamiast funkcji lokomocyjnych pełnią przede wszystkim czynności chwytno-manipulacyjne. Kończyna górna składa się z trzech odcinków:

• odcinka bliższego – ramienia,
• odcinka środkowego – przedramienia,
• odcinka dalszego – ręki.

Budowa kończyny górnej

Kończyna górna, tak jak pozostałe części ludzkiego ciała, zbudowana jest z kości połączonych stawami. Ramię, które łączy się z tułowiem poprzez staw ramienny, tworzy kość ramienna. Wraz z kością promieniową i kością łokciową współtworzy ona staw łokciowy. Kości promieniowa i łokciowa wchodzą w skład przedramienia i łączą się ze sobą w stawach promieniowo-łokciowym bliższym i dalszym. Szkielet ręki został podzielony na trzy części:

• nadgarstek (tworzy go 8 małych kości),
• śródręcze (zbudowane z 5 kości),
• palce (palce od 2 do 5 zbudowane są z 3 paliczków, natomiast kciuk z 2).

Przedramię z ręką łączy się poprzez staw promieniowo-nadgarstkowy. Ponadto w ręce zlokalizowane są również takie stawy jak: śródnadgarstkowy, międzynadgarstkowe, nadgarstkowo-śródręczne, nadgarstkowo-śródręczny kciuka, śródręczno-paliczkowe, śródręczno-paliczkowy kciuka oraz międzypaliczkowe.

Najważniejsze mięśnie

Ze względu na precyzyjne ruchy, za wykonywanie których odpowiada kończyna górna, w jej skład wchodzi wiele mięśni. Ich największe „zgromadzenie” zlokalizowane jest w obrębie przedramienia i ręki. Do najważniejszych mięśni znajdujących się w kończynie górnej zalicza się:

• Mięsień dwugłowy ramienia – jeden z najważniejszych mięśni kończyny górnej. Rozciąga się od guzka nadpanewkowego łopatki i wyrostka kruczego łopatki do guzowatości kości przedramienia i powięzi przedramienia. Składa się z dwóch głów – krótkiej oraz długiej i leży powierzchownie na przedniej stronie ramienia. Oddziałuje zarówno na staw ramienny, jak i na staw łokciowy. Należy jednak pamiętać, że jego działania na staw ramienny jest znacznie słabsze niż na staw łokciowy. Mięsień dwugłowy ramienia jest najsilniejszym mięśniem odpowiedzialnym za zginanie i odwracanie przedramienia. Ponadto bierze on również udział w zginaniu do tyłu oraz odwodzeniu ramienia. Jego antagonistą jest mięsień trójgłowy ramienia.

• Mięsień trójgłowy ramienia – kolejny bardzo ważny mięsień znajdujący się w ramieniu. Jest głównym antagonistą mięśnia dwugłowego ramienia, mięśnia ramiennego oraz mięśnia ramienno-promieniowego. Położony jest na tylnej powierzchni ramienia. Jak sama nazwa wskazuje składa się z trzech głów. Rozpościera się od guzka podpanewkowego łopatki, tylnej powierzchni kości ramiennej do wyrostka łokciowego kości łokciowej. Odpowiada przede wszystkim za prostowanie przedramienia. Podobnie jak mięsień dwugłowy ramienia bierze również udział w zginaniu do tyłu oraz odwodzeniu ramienia.

• Mięsień zginacz promieniowy nadgarstka – leży powierzchownie na dłoniowej części przedramienia. Rozciąga się od nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej i powięzi przedramienia do podstawy kości śródręcza II. Odpowiada przede wszystkim za zginanie dłoniowe i promieniowe ręki.