Kortyzol – jak go kontrolować?

Kortyzol – wstęp

Po pierwsze – kortyzol pojawiający się w zwiększonych ilościach we krwi jest zupełnie normalnym, a nawet pożądanym zjawiskiem. Nie na darmo nosi miano hormonu stresu. Stanowi ewolucyjne przystosowanie, które pozwala nam na podjęcie szybkiej decyzji, zmobilizowanie ciała do działania – jednym słowem umożliwia reakcję, która dawniej być może pozwalała uciec, a dziś może pozwolić przeżyć (choćby w przypadku reakcji na drodze). Negatywnym zjawiskiem jest wyłącznie wtedy, gdy permanentnie utrzymuje się na zbyt wysokim poziomie. Może to być spowodowane:

- zbyt wysokim tempem życia

- samodzielnym przeładowaniem się obowiązkami

- brakiem snu

- wewnętrznym stresem

- zbyt intensywnymi treningami.

Kortyzol a metabolizm

Związek kortyzolu z funkcjonowaniem naszego metabolizmu jest niewątpliwy. To właśnie kortyzol odpowiedzialny jest za hamowanie bądź pobudzanie poszczególnych reakcji, które umożliwią nam działanie w sytuacji stresowej. Co więc dzieje się, gdy nadnercza dostarczą do krwi solidnej dawki tego hormonu steroidowego?
Po pierwsze kortyzol sprawia, że energia wydatkowana jest na utrzymanie najważniejszych funkcji. Głównym adresatem energii, jaką dysponujemy będzie więc mózg, serce oraz mięśnie szkieletowe. Pozostałe organy i ich funkcje oraz zapotrzebowanie zostają zsunięte na dalszy plan. Tak też ustaje trawienie, wydalanie oraz inne mniej ważne procesy. Działanie kortyzolu możemy uogólnić do stwierdzenia, że zamiast budować organizm (pożądane na siłowni procesy anaboliczne), aktywuje jego rozpad (procesy kataboliczne – przy długotrwałym wysokim stężeniu kortyzolu, także mięśni szkieletowych).

Skutki wysokiego poziomu kortyzolu

Kortyzol, którego poziom podniesie się naturalnie w szybkim tempie i w równie szybkim opadnie – jest zupełnie niegroźny. Problem pojawia się, gdy stale mamy go zbyt dużo (to pomogą nam ustalić badania krwi na ten konkretny hormon).- zmniejszenie odporności spowodowane rozkładem białek odpornościowych- chroniczne zmęczenie i brak energii- problemy ze strony układu pokarmowego spowodowane zwiększoną produkcją HCl (kwas solny)- obniżenie aktywności układu rozrodczego- problemy ze spalaniem tkanki tłuszczowej, a nawet jej odkładanie w okolicach brzucha- katabolizm mięśni szkieletowych- spadek poziomu hormonu wzrostu i testosteronu- zmniejszone możliwości regeneracyjne; brak wypoczynku w czasie snu- permanentnie przyśpieszone bicie serca, co może niekorzystnie wpłynąć na funkcjonowanie układu krążeniowego- zwiększone ryzyko wystąpienia osteoporozy.

Kortyzol - podsumowanie

Dzisiejszy tryb życia warunkuje ogromną ilość stresu zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Przy analizowaniu swojego dnia codziennego warto zwrócić uwagę na obydwa te aspekty. Co więcej, zbyt intensywne, częste treningi również wpływają na podniesienie się poziomu kortyzolu. Dzieje się to wtedy, gdy endorfiny z wysiłku są zbyt małą odpowiedzią na trening, a on sam staje się dla ciała niekorzystny. Układając plan treningowy zwróć więc uwagę, czy nie stanowi on dla Ciebie zbytniego obciążenia psychicznego oraz czy zostały przewidziane wystarczająco długie okresy regeneracyjne.