Ryzykowny karagen

Karagen - prawnie
Bezpieczeństwo dodatków do żywności, czyli wszystkich substancji oznaczanych od E 100-1520 regulowane jest prawnie. Na poziomie światowym akceptacja dokonywana jest przez JECFA, czyli wspólny międzynarodowy komitet ekspertów FAO i WHO, a na poziomie europejskim przez EFSA, czyli Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności. Podstawowym polskim dokumentem regulującym aspekty dodatków do żywności jest rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2010 r. (Dz. U. 2010, nr 232, poz. 1525).
Dozwolone substancje dodatkowe używane w żywności są akceptowane przez powyższe organizacje. Oznacza to że, wedle aktualnych badań nie wywierają negatywnego wpływu na nasze zdrowie. Niektóre dodatki mają wyznaczone dopuszczalne dzienne spożycie określany jako ADI. Wówczas spożywanie jej do zdefiniowanego poziomu, teoretycznie nie powinno wywołać negatywnych skutków dla zdrowia.
Opisywany karagen nie ma wyznaczonego poziomu ADI, czyli nie powinien stanowić dla nas zagrożenia. Jednak jak jest rzeczywiście i skąd wokół niego tyle szumu?
Karagen w żywności
Karagen ( E407) jest naturalnym dodatkiem do żywności. Należy on do popularnie wykorzystywanej w przemyśle spożywczym grupy hydrokoloidów polisacharydowych. Zaliczmy do niej substancje takie jak guma guar, mączka chleba świętojańskiego, pektyny czy skrobie modyfikowane. Karagen otrzymywany jest przez ekstrakcję czerwonych alg oceanicznych. Pełni on funkcję stabilizacyjną, zagęszczająca, wiążącą, zwiększającą lepkość ( karagen lambda) oraz żelującą (odmiana kappa i jota). Najczęściej znajdziemy go w:

• mięsach (plastrowany indyk, kurczak)
• produktach o obniżonej zawartości tłuszczu
• produktach mlecznych (bita śmietana, lody, mleko sojowe, produkty dla dzieci)
• napojach (konsystencji jednolitej tzn. bez konieczności wymieszania przed otwarciem)
• produktach przetworzonych (mrożona pizza, dania gotowe do odgrzania, potrawy w puszkach, desery, dżemy, galaretki, sosy )

Z technologicznego punktu widzenia jest on zatem bardzo użyteczną substancją dodatkową.
Karagen - formy
W 1961 roku karagen został po raz pierwszy zatwierdzony do spożycia. Jednak już od samego początku spotykamy się z licznymi kontrowersjami dotyczącymi jego bezpiecznej natury.
Karagen występuje w dwóch formach: niezdegradowanej i zdegradowanej. Karagen zdegradowany nie jest dopuszczony do stosowania. Badania jednoznacznie wykazują jego rakotwórcze działanie. W przemyśle wykorzystujemy jednak karagen niezdegradowany tzw. natywny, który wedle badań można uznać za bezpieczny. Dlaczego więc naukowcy mają tyle wątpliwości?
Skutki dla zdrowia
Badania np. Międzynarodowej Agencji Badania Raka – IARC przynoszą niepojące informacje. Spożyty karagen nawet w formie niezdegradowanej pod wpływem kwaśnego środowiska żołądka może ulegać degradacji, a tym samym przedstawiać negatywne konsekwencje dla zdrowia.

1. Wedle doniesień zagranicznych E 407 może wyzwalać stan zapalny. Powszechnie wiadomo, że występowanie stałego zapalenia w organizmie jest wysoce niebezpieczne. Powodować to może zapalne choroby jelit, choroby serca czy nowotwory.
2. Ostatnie badania na myszach (2012 - Chikago) wskazują na rolę kara genu w kształtowaniu zaburzeń działania insuliny, mogących prowadzić do występowania cukrzycy typu 2.
3. Dodatkowo efektem nadmiernej konsumpcji tej substancji ( jednak nie ustalono konkretnej dawki) są nieprzyjemne objawy ze strony układu pokarmowego. Badania pokazują, że po wyeliminowaniu z diety karagenu pacjentom ustąpiły objawy jak wzdęcia brzucha, biegunki czy objawy zespół jelita nadwrażliwego.

Badacze wnioskowali wielokrotnie o wycofanie E 407 z listy dozwolonych dodatków. Za każdym razem wniosek był odrzucany, poprzez brak przedstawienia spójnych i jasnych badań.
Nie mamy zatem na chwilę obecną jednoznacznej opinii dotyczącej karagenu. Nie zapomnijmy, że karagen to nie jedyna wątpiwie-bezpieczna substancja z grupy E-dodatków. Jednak jeśli chcesz być pewny – po prostu staraj się go unikać.
Dodatki do żywności - wątpliwości

1. Musimy pamiętać, że normy dla wszystkich substancji dodatkowych ustalane są na podstawie aktualnej wiedzy. Możliwe, że nowe technologie przyszłości ukażą nam chorobotwórczość substancji obecnie uważanych za zdrowe.
2. Niektóre dodatki mają określone limity spożycia. Niestety spożywając w ciągu dnia różne produkty często przetworzone, jest nam ciężko kontrolować dokładną pobraną ilość. Szczególną uwagę powinniśmy zwrócić na dzieci (mniejsza masa ciała niż dorosłego) oraz alergików.

Co wybierać?
Podstawą naszych codziennych zakupów powinno być dokładne czytanie etykiet. Im bardziej przetworzona żywność tym prawdopodobieństwo znalezienia w niej substancji E jest wyższe. Jako świadomy konsument wybierajmy produkty świeże i najmniej przetworzone. Wówczas problem potencjalnego zagrożenia ze strony substancji dodatkowych jak np. karagenu nie będzie naszym zmartwieniem.